تیروئید چیست ؟
غده‌ای پروانه‌ای مانند است که در قسمت بالایی استخوان ترقوه و در قسمت پایینی حنجره واقع در جلو‌ی گردن قرار دارد. وظیفه‌ی اصلی این غده ترشح دو هورمون تری یودوتیرونین یا به اختصار T3 و تیروکسین که با نام T4 شناخته می‌شود است. عملکرد این غده توسط غده‌ی هیپوفیز که در مغز واقع شده است تنظیم می‌شود. کم کاری و یا پرکاری غده تیروئید مشهورترین مشکلاتی هستند که در مورد این غده شناخته شده‌اند.
کار اصلی این غده، این است که با توجه به تغذیه شدن بدن سوخت و ساز آن را کنترل کند. به همین دلیل اختلال در این غده می‌تواند با اختلالاتی در رشد، انرژی و قسمت‌های فیزیکی بدن مثل مو و پوست همراه باشد.
طبق بررسی‌ها و تحقیقات صورت گرفته در مورد تیروئید مشاهده شده که اختلالات این غده شیوع زیادی داشته است. به خصوص در مورد خانم‌ها و مخصوصا در مورد خانم‌های باردار. با این حال این مشکل در مردان، کودکان، نوجوانان و نوزادان نیز دیده شده است. همچنین این بررسی‌ها نشان داده است که به طور متوسط از هر 20 نفر، 1 نفر دچار اختلالات تیروئیدی میباشد که حال ممکن است موقت باشد یا دائم.
شاید خیلی اهمیت نداشته باشد که تمام افراد مطلع باشند که تیروئید چیست، اما این که اختلالات آن چه مواردی هستند و چه نشانه‌های دارند اهمیت زیادی دارد. چرا که عدم درمان اختلال در تیروئید می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
انواع مشکلات تیروئید چیست؟
همانطور که گفتیم تیروئید وظیفه سوخت و ساز را در بدن بر عهده دارد؛ از رشد مو گرفته تا هضم غذا و تولید انرژی. به همین دلیل این غده تاثیر زیادی بر روی عملکرد مغز، قلب و متابولیسم بدن دارد.
1. کم کاری تیروئید
همانطور که از اسم این بیماری پیداست، کاهش تولید هورمون توسط غده تیروئید باعث به وجود آمدن این مشکل می‌شود. زمانی که این غده به اندازه کافی هورمون ترشح نکند سوخت و ساز بدن با اختلال همراه شده و انرژی کافی برای روزمره شما به وجود نمی‌آید. به همین دلیل ممکن است دچار مواردی همچون کم اشتهایی، خستگی، افسردگی، مشکل حافظه و … بشوید.
خشک شدن پوست
حساسیت زیاد داشتن به سرما
افزایش ناگهانی وزن
یبوست
2. پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید نیز همانند کم کاری آن نوعی اختلال به حساب می‌آید. ترشح بیش از اندازه هورمون برای سوخت و ساز بدن ممکن است برای شما مشکل ساز باشد. باید توجه داشته باشید که ممکن است سابقه بیماری در پرکار بودنتیروئیدنقش داشته باشد. افراد مبتلا به این اختلال همواره تمایل به پرخوری زیاد داشته و دچار حساسیت به هوای گرم و بیش فعالی هستند.
تپش قلب شدید
عرق کردن غیرعادی
لرزش
بدخوابی و بی‌خوابی
نازک شدن پوست و شکننده شدن مو و ناخن
احساس ضعف در عضلات
1. کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
از نشانه‌های مهم اختلال در تیروئید تغییر ناگهانی در وزن میباشد. در صورتی که تیروئید کم کار شده باشد افزایش وزن در شخص مبتلا اتفاق میافتد. چرا که سوخت و ساز بر هم خورده و غذایی که فرد مبتلا می‌خورد به خوبی به انرژی تبدیل نمیشود. در مقابل، در صورتی که کاهش وزن ناگهانی اتفاق بیفتد با همان تفاسیر، می‌توان دریافت که تیروئید شخص، پر کار شده است.
2. اختلال در ضربان قلب
کم شدن و یا بیشتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت عادی که دارد می‌تواند نشانه‌ی قوی برای اختلال در غده تیروئید باشد. همانطور که در ابتدای این مقاله گفتیم تیروئید روی تمام قسمت‌های بدن تاثیر گذار است. به این شکل که کم کاری غده تیروئید کاهش ضربان قلب و پر کاری غده تیروئید افزایش ضربان قلب را به همراه خواهد داشت.
3. ورم و التهاب در گردن
یکی از نشانه‌های اختلال تیروئید که به سادگی قابل مشاهده است التهاب در ناحیه گردن است. حال این تورم می‌تواند به دلیل گواتر، که علت آن کم کاری یا پرکاری تیروئید است اتفاق بیفتد. در بیماری سرطان تیروئید نیز تورم گردن اتفاق میفتد. اما چیزی که آشکار است اختلال در تیروئید است. پس با مشاهده این اختلال بهتر است به پزشک متخصص مراجعه شود.
4. تغییرات منفی در خلق و خو
کم کاری تیروئید باعث کاهش سطح انرژی در بدن شما می‌شود. این عمل خستگی، افسردگی و یاس در امور را برای فرد مبتلا به همراه دارد. همچنین پر کاری تیروئید به این معنی است که شما انرژی زیادی نسبت به حد معمول در بدن خود حس می‌کنید و به همین دلیل ممکن است مشکلاتی مثل استرس بی مورد، ضربان قلب شدید، اختلال در خواب و چنین مواردی را شاهد باشید.
5. زیادی گرمایی / سرمایی بودن
تیروئید در تنظیم دمای بدن نیز نقش موثر دارد. کم کاری تیروئید باعث می‌شود فرد مبتلا همیشه احساس سرما داشته باشد و مقاومت در برابر هوای سرد کمتر شود. در مقابل نیز پرکار بودن تیروئید احساس گرمای شدید و عرق کردن بیش از حد را به دنبال خواهد داشت.
6. ریزش مو
هم کم کاری و هم پر کاری غده تیروئید باعث ریزش غیرعادی مو می‌شود. اما این ریزش دائمی نیست و با درمان به موقع رشد مو به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.
7. نازک شدن و خشک شدن پوست
افراد با تیروئید کم کار به مرور شاهد خشک شدن پوست خود خواهند بود. با این مشک، روند بهبود پوست پس از ایجاد زخم به کندی پیش می‌رود و همچنین پوست، حالتی زبر به خودش می‌گیرد. در مقابل پرکار بودن تیروئید پوست دست را نازک و حساس می‌کند.
8. تغییر حالت چشم
یکی دیگر از نشانه‌هایی که به سادگی قابل مشاهده است همین مورد میباشد. فرد مبتلا به بیماری گریوز به دلیل تجمع بافت اضافی در قسمت پشتی چشم، چشمانی بیرون زده از حدقه را شاهد خواهد بود.
9. اختلال در دفع
پرکاری تیروئید در روند هضم و دفع غذا دخالت می‌کند و سرعت این روند را بالا می‌برد. به همین دلیل در صورتی که تیروئید پرکاری داشته باشید در طول روز بیشتر از یک فرد معمولی برای دفع به دستشویی احتیاج پیدا می‌کنید. عکس این موضع نیز صادق است. به همین سبب افراد دارای تیروئید کم کار با مشکلاتی مثل یبوست سر و کار دارند.
علت تیروئید چیست ؟
بیماری‌های زمینه‌ای و بیماری‌های موروثی از دلایل مشکل در غده تیروئید میباشد. همچنین برخی بیماری‌های ویروسی و باکتریایی نیز می‌توانند در کم کار بودن یا پر کار بودن غده تیروئید موثر باشند.
اما اصلی‌ترین علت بیماری‌های تیروئید چیست؟ کمبود میزان ید!!!
غده تیروئید برای ترشح هورمون از ید استفاده می‌کند. به همین دلیل کمبود عنصر ید می‌تواند مشکلات تیروئیدی را به وجود بیاورد. این مشکل قبل از سال 1950 به کرات وجود داشت که پس از آن با ید دار کردن نمک تا حد زیادی کاهش یافت.
همچنین این مشکل دامن خانم‌های باردار را هم می‌گیرد که البته در بیشتر موارد موقتی است.
روش های درمان تیروئید چیست ؟
درمان تیروئیدتنها با متعادل کردن ترشحات هورمون توسط این غده اتفاق میافتد. برای کم کاری تیروئید معمولا فرد مبتلا پس از مصرف داروی لوتیروکسین که توسط پزشک در دوزهای مختلف تجویز می‌شود به سطح قابل قبولی از هورمون‌های مورد نیاز برای بدن می‌رسد.اما پرکاری تیروئید کمی پیچیده‌تر است. برای این کار گاها جراحی لازم است. به این شکل که پزشک جراح بخشی از غده تیروئید را خارج می‌کند تا ترشح به اندازه کافی صورت بگیرد. اما معروف ترین راهی که برایدرمان تیروئیدپرکار تجویز می‌شود استفاده از ید رادیواکتیو است. این دارو تیروئید را تا حد زیادی کم کار می‌کند که پس از آن شاید لازم باشد بیمار به شکل پیوسته از داروی لوتیروکسین استفاده کند تا سطح هورمون در بدن کنترل شود.
تهیه کننده : دکتر شهزاد محمدیان متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم
تلفن : 22366770 - 021
